Samsun haber - Samsun’da M.Ö. 3000 yıllarını işaret eden cerrahi aletler, kilden yapılmış kaplar, el baltaları, İlk Tunç Çağı, Helenistik Dönem, Roma, Selçuklu ve Osmanlı dönemlerine ait eserlerin sergilendiği Samsun Arkeoloji ve Etnografya Müzesi’nde, en ilgi çeken eserlerin başında 5 bin yıl önce yaşamış insanlara ait kafatasları geliyor. Kafataslarını ilginç yapan özellikleri ise ameliyat izlerinin bulunması.
‘KÖTÜ RUH ÇIKARMA’DA DAHİL PEK ÇOK NEDENİ VAR
Samsun Arkeoloji ve Etnografya Müzesi'nde sergilenen kafatasları ile ilgili, “İkiztepe'deki İlk Tunç Çağı mezarlığında kazılar sonucu ortaya çıkarılan ve sergilenen trepanasyonlu, yani ameliyat geçirmiş kafatası örneklerinde kafa yaralanmalarının tedavisinden, kafada yer aldığı düşünülen kötü ruh çıkarmaya kadar birçok amaçla ameliyatlar gerçekleştirilmiştir. Sergilenen kafatası trepanasyonları, İlk Tunç Çağında İkiztepe'de yaşanan savaş nedeniyle kesici, delici ve küt uçlu silah yaralanmalarını iyileştirmeye yönelik gerçekleştirilmiştir. Kafatası ameliyatı gerçekleşmiş bireylerin cerrahi müdahale sonrasında bir süre daha yaşadıkları anlaşılmaktır” bilgileri veriliyor.
İKİZTEPEDE BİLİNEN TÜM TEKNİKLER KULLANIŞMIŞ
İkiztepe Yerleşimi Işığında Anadolu Eski Toplumlarında cerrahinin tarihini anlatan Hacettepe Üniversitesi Antropoloji Bölümü’nden Prof.Dr. Yılmaz Selim Erdal, “Anadolu’da trepanasyonlar oldukça eski ve zengindir. Bilinen bütün teknikler kullanılmıştır. Trepanasyonlarda en yaygın neden tedavidir. En yaygın tedavi nedeni yaralanmadır. Yaralanmalara ek olarak tümoral oluşumlar da tedavi edilmeye çalışılmıştır. Eğitim nedeniyle de trepanasyonlar yapılmıştır. Başarı sıklığı yüzde 60’tır. Ancak başarı durumu trepanasyon tekniğine, kullanılan aletlere ve zamana göre değişmektedir. İkiztepe, 5 trepanasyon birey ile Anadolu’da en fazla örneğin ele geçtiği yerleşmedir. İkiztepe, gerek dikdörtgen delik açma tekniğinin ilk kez kullanıldığı, gerekse en büyük boyutlu trepanasyonun ele geçtiği yerleşmedir. Sağaltım nedeniyle trepanasyonun yapıldığı em erken yerleşmenin de İkiztepe olması, cerrahi müdahalelerin tarihi açısından İkiztepe ve Samsun’u önemli bir konuma yerleştirmektedir” diyor.
Trepanasyonların (Baş Deliği Ameliyatı) iyileşme durumunun zamana göre dağılımlarını incelediğimizde şu bilgiler ortaya çıkıyor; Neolitik Dönem yüzde 40, Tunç Çağı yüzde 50, Demir Çağı yüzde 20, Roma Dönemi yüzde 75, Bizans Dönemi yüzde 87,5 ve Osmanlı Dönemi yüzde 100.
Tepanasyonun nedenleri:
Büyü, din ve ritüel nedenler
Tedabi/İiyileştirme
Eğitim/Deneyim
Moda
Haber: Tolga Birgücü
