Vitaminler, vücut hücrelerinin kendini yenileyebilmesi, büyüyüp gelişebilmesi ve enerji üretebilmesi için gerekli olan organik bileşiklerdir. İnsan vücudunda sentezlenemeyen, sentezlense bile yetersiz olan vitaminler, dışarıdan besinlerle ya da takviye ilaçlarla desteklenmelidir. Vitamin eksikliklerinde vücudunuzda ciddi kalıcı hasarlar meydana gelebilir.
A VİTAMİNİ
Eksikliğinin belirtileri: A vitamini karaciğerde depolandığı için yetersiz alındığında önce karaciğerdeki depolar azalıyor, ardından kanda miktarı düşüyor. A vitaminin eksikliğinde sıklıkla görme ile ilgili problemler ortaya çıkıyor. Gece körlüğü, gözün parlaklığını yitirerek aşırı kuruması, gözyaşının yetersiz salgılanması bu sorunlardan bazılarıdır. Ayrıca A vitamini bağışıklık sisteminde de görev aldığı için eksikliğinde halsizlik ortaya çıkabiliyor ve enfeksiyon riski artabiliyor. Uzayan A vitamini eksikliği ise vücutta geri dönüşü olmayan sağlık sorunlarına neden olabiliyor.
Karaciğer, yumurta sarısı, tereyağı gibi hayvansal besinler; koyu yeşil yapraklı, sarı ve turuncu renkli sebzelerde bulunuyor. Günde 5 porsiyon sebze ve meyve yemek A vitaminini yeterli miktarda almaya yardımcı oluyor. Gereğinden fazla alınırsa karaciğerde büyüme, ciltte pul pul dökülme, sinir sisteminde bozukluklar, avuç içinde ve ayak tabanlarında renk değişimi, mide bulantısı gibi sonuçlar görülebiliyor.
B12 VİTAMİNİ
Eksikliğinin belirtileri: B12 eksikliğinde ortaya çıkan belirtiler başka pek çok rahatsızlıkta da görülebildiğinden, bu belirtilerin vitamin eksikliğinden kaynaklandığını hemen anlamak mümkün olmayabiliyor. Bu nedenle genellikle teşhisi doğrulamak için kan testi gerekiyor. B12 vitamini eksikliği; beyin ve sinir sisteminde, özellikle ağır ve geri dönüşü olmayan hasarlara neden olabiliyor.
Et, süt ürünleri, balık, kabuklu deniz ürünleri gibi hayvansal gıdalar B12 açısından en zengin besinler arasında yer alıyor.
C VİTAMİNİ
Eksikliğinin belirtileri: Eksikliğinde diş eti kanamaları, eklemlerde şişme, anemi, demir emiliminin azalması gibi şikayetler görülüyor.
Turunçgiller, kuşburnu, kivi, çilek, brokoli, kırmızı ve yeşilbiber, kavun, yeşil yapraklı sebzeler, domates, karnabahar ve patates C vitamini açısından en zengin besinler arasında. Kışın günlük tüketilmesi gereken 2-3 adet meyveyi C vitamini yüksek olan portakal, mandalina gibi turunçgillerden tercih etmek özellikle bağışıklık sisteminin güçlenmesine yardımcı oluyor.
D VİTAMİNİ
Eksikliğinin belirtileri: D vitamini eksikliğinde öncelikli olarak kemik dokusu etkileniyor. Son yıllarda yapılan araştırmalar, diyabetin ortaya çıkması ve D vitamini arasında da önemli bir ilişki olduğu gösteriyor. Bunun dışında; prostat, meme kanseri, Romatoid Artrit ve MS gibi otoimmün hastalıkların (bağışıklık sistemi hastalıkları) görülme oranı da D vitamini eksikliği ile artabiliyor.
Besinlerde limitli olarak bulunan D vitamininin en iyi kaynakları; balık yağı, karaciğer, yumurta sarısı, süt, yosun ve mantar. Güneş ışığı almak da çok önemli, güneş ışığının vücutta tam olarak etkili olabilmesi için vücutta herhangi bir koruyucu krem olmaması gerekiyor. Haftada en az 2 gün 5 dakika ile yarım saat arasında yüz, kollar ve bacaklar açıkta olacak şekilde güneş ışığında kalmak gerekiyor.
E VİTAMİNİ
Eksikliğinin belirtileri: Hastalıklara çabuk yakalanma ve hastalık sürelerinin uzaması, beyinin sinirsel uyarıları almadığından denge problemlerinin yaşanması, kulak uğultulması ve çınlaması, cilt yüzeyinde ciddi hasarlar ortaya çıkması ve uzun süre iyileşmemesi, yorgunluk vücutta halsizlik buna bağlı kemik ve eklemlerde şiddetli ağrılar, yeme bozukluğu ve sindirim problemlerine bağlı rahatsızlıkların artması; topukların, el içinin, dirsek ve dizlerde çabuk kuruma, göz içerisinde azalan vitamin net görme gibi belirtilerle kendini gösterir.
Günlük tüketilen 1 fincan çiğ badem ve çiğ fındık E vitaminin yüzde 85'ini, bir avokado yüzde 20'sini, bir adet kivi yüzde 25'ini, bir tabak pişirilmiş ıspanak yüzde 45'ini, bir parça mango yüzde 25'ini, bir tabak kaynatılmış brokoli yüzde 40'ını, günde ortalama tüketilen 5 orta boy domates ise günlük E vitaminin yüze 100'ünü karşılar.
FOLİK ASİT
Eksikliğinin belirtileri: Folik Asit azaldığında kan hücrelerinin olgunlaşma süreci bozuluyor. Aynı zamanda hamilelikte vücut için önemli yüzde 50 artış gösteriyor. Ayrıca halsizlik, aşırı huzursuzluk, gelişme geriliği, enfeksiyon hastalıklarına karşı direnç düşüklüğü de görülebiliyor.
Karaciğer ve koyu yeşil yapraklı sebzeler temel kaynakları. Ayrıca enginar, brokoli, pancar, bamya, maya ve kuru baklagiller da folik asitin doğal kaynakları arasında yer alıyor.
Kaynak: sabah.com.tr
