Türkiye'de bir ilk: Kızılırmak Deltası...

Samsun haber - Türkiye’nin en büyük sulak alanlarından birisi olan Kızılırmak Deltası Sulak Alan ve Kuş Cenneti bir ilke imza atıyor.

Somut Olmayan Kültürel Miras Enstitüsü Derneği tarafından hazırlanan doğal ve somut olmayan kültürel miras çalışması katalogla tescilleniyor. Deltanın UNESCO Dünya Kültür Mirası daimi listesine girmesi için bu çalışma önem arz ediyor.

Somut Olmayan Kültürel Miras Enstitüsü Derneği’nin katılarıyla yapılan Türkiye’nin ilk doğal ve kültürel miras çalışması Gazi Üniversitesi Türk Halk Bilimi Araştırma ve Uygulama Merkezi ile Samsun Büyükşehir Belediyesi’nin işbirliğiyle tamamlandı.

Alaçam, Bafra ve Ondokuzmayıs ilçelerine bağlı köylerde yapılan çalışmayla ilgili Unesco Türkiye Milli Komisyonu Somut Olmayan Kültürel Miras Enstitüsü Genel Sekreteri ve İhtisas Komitesi Üyesi Doç. Dr. Evrim Ölçer Özünel bilgi verdi.

400 KİŞİYLE GÖRÜŞÜLDÜ

Gazi Üniversitesi Türk Halk Bilimi Bölümü’nden öğretim üyeleri koordinatörlüğünde doktora ve yüksek lisans düzeyinde 14 araştırmacıyla 400 kaynak kişiyle görüştüklerini belirten Doç. Dr. Özünel, “Alan çalışmasıyla somut olmayan kültürel miras alanında yer alan masal, destan, hikâye gibi sözlü ürünler; âşıklık sanatı, köy seyirlik oyunları, karagöz, meddah gibi gösteri sanatları örnekleri; doğum, evlenme, ölüm, Hıdırellez gibi toplumsal uygulamalar, ritüeller ve şölenler; halk hekimliği, halk mutfağı, halk mimarisi gibi doğa ve evrenle ilgili uygulamalar, usta çırak ilişkisi içinde seri üretime dayanmayan tüm geleneksel meslekler ve el sanatları geleneği ile ilgili bilgileri derledik. Proje gerçekleştirilirken doğa-kültür-mekân ilişkisinin canlı bir şekilde gözlenebileceği alanlar da kaydettik“ dedi. 

DOĞA HARİKASI ALAN

Doç. Dr. Evrim Ölçer Özünel açıklamasını şu şekilde sürdürdü;  “Bu doğa harikası alan, doğal güzellikleri ve habitatı yanında onlarca hikâyeye, masala, atasözüne, kutlamalara, geleneklere ev sahipliği yapıyor. Aynı zamanda Karadeniz’e özgü habitat tiplerini temsil etmesi, ekolojik ve genetik çeşitliliğini sürdürmesi, Güney Karadeniz Havzası’nın en büyük sulak alanı olması,  çeşitli yaşam ortamlarıyla çok sayıda türün barınabilmesine imkân sağlaması ile doğa ve insan uyumu bakımından uluslararası önem ve örnek teşkil ediyor.  Delta, doğru yöntemlerle korunmalı, farkındalık oluşturulmalı ve özgün bir şekilde gelecek kuşaklara aktarılmalıdır.

BEŞ BAŞLIKTA SINIFLANDIRILDI

Elde ettiğimiz verilerle görsel, işitsel ve yazılı bir arşiv oluşturarak, somut olmayan kültürel mirasın beş başlığına göre sınıflandırdık. Titiz bir çalışma sonucunda da fotoğraflarla desteklediğimiz 300 sayfalık katalog, yakın zamanda hazır olacak. Proje sayesinde el sanatlarının canlandırılması, somut olmayan kültürel miras müzeciliği, ekolojik-organik ürünlerin üretimi, Hıdırellez, Mayıs Yedisi, at yarışları, manda salınım festivali gibi kutlamaların yeniden canlandırılması, manda popülasyonunun korunarak elde edilen ürünlerin tanıtımının sağlanması gibi adımların, doğa ile uyumlu sürdürülebilir bir kalkınmayı sağlayacağı da ön plana çıkmıştır.”

“KORUMA KAVRAMINI ELE ALIYOR”

UNESCO Türkiye Milli Komisyonu Başkan Vekili Prof. Dr. Muhtar Kutlu ise Türkiye’de doğal alanların somut olmayan kültürel miraslar ile birlikte korunması, buna yönelik planların hazırlanması ilk kez gerçekleştirildi. UNESCO da koruma kavramını bütüncül çerçevede ele alıyor. Yani somutun somut olmayanla, doğalın kültürle birlikte korunması, bizim için ideal ve olması gereken bir düşüncedir.  Ülkemizde ilk defa bu ideal ve çabalar, Kızılırmak Deltası ile birlikte gerçekleşiyor” diye konuştu.