Emeklilik hayali kuran çalışanlar için 5 önemli fırsat var. Emeklilikte yaş şartını geri çekmenin mümkün olduğu açıklandı.
1) KADINLARDA DOĞUM İMKANI: Kadın çalışanların çocukları üzerinden prim kazanması mümkün. Kadın çalışanlar, 3 çocuğa kadar borçlanarak 2160 gün yani 6 yıl kazanabiliyor. Böylelikle emeklilik için yaş ve yıl şartlarını karşılayan bir annenin 3 çocuğu varsa 6 yıl erken emekli olabiliyor. Tek şart annenin borçlanacağı çocuklarının sigortalı olunan tarihten sonra doğması.
2) ASKERLİK YAŞI ÖNEMLİ FIRSAT : Erkeklerde ise askerlik süreleri emeklilik yaşını öne çekmek için en önemli maddelerden bir. Sigortalı çalışanlar, askerlik sürelerini para ödeyerek emeklilik hesaplarına saydırabiliyor. 1988 yılında sigorta girişi olan birisi 1 yıl askerlik borçlanması yaparak 1987 girişli olabiliyor ve emeklilik şartları buna göre belirleniyor. Bu sayede en az bir yaş önce emekli olabiliyor.
3) 15 YILDA EMEKLİLİK: Kısmi emeklilik olarak adlandırılan bu yöntemde 15 yıl ve 3600 gününü dolduran çalışanlar emekli olabiliyor. Yaş şartı kadınlarda 58 erkeklerde 60'tan başlıyor. Bu yöntemle yaşı dolmuş ancak çalışma imkanı bulunmayan sigortalılar kısmi emeklilikten faydalanarak beklemeden maaş alabiliyor. 9 Eylül 1999 öncesi sigortalı olanlar bu imkandan faydalanabiliyor. Sonrası için ise prim şartı 4500, yıl şartı ise 25'e çıkıyor.
4) MALULLÜK VE ENGELLİ DURUMU: Sağlık durumları çalışmasına elverişli olmayan için iki türlü erken emeklilik fırsatı bulunuyor. Malulen emeklilikte için sigorta başlangıcından sonra ortaya çıkan rahatsızlıklar geçerli oluyor. Çalışırken iş yapabilme gücünü en az yüzde 60 kaybedenler sağlık raporu alarak erken emekli olabiliyor. En az on yıllık sigortalı olup, toplam 1800 gün veya başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malul olan sigortalılar için ise sigortalılık süresi aranmadan 1800 gün bildirerek malulen emeklik olunabiliyor. Engelli çalışanlar, en az yüzde 40 engelli raporu ile vergi indirimi aldıklarında yaş şartı aranmadan 15 yıl 3 bin 600 günden başlayarak işe giriş tarihlerine göre 18 yıl 4680 güne kadar süreyle emekli olabiliyor.
5) YIPRANMA HAKKI: Kanunun Fiili Hizmet Süresi Zammı (FHSZ) olarak adlandırılan bu avantaj belli mesleklerde geçerli oluyor. Gazeteciler, ağır işlerde çalışanlar, madenciler, gemi adamları zorlu çalışma şartlarının olduğu mesleklerde çalışanlar sigortalılık sürelerine belli oranda gün eklenerek ve işe giriş tarihi geriye çekilerek emeklilik imkânına kavuşuyor. Bir yılda 12 ay çalışan birisi 15 ay çalışmış gibi kabul edilerek ve işe giriş tarihi de 3 ay geri çekiliyor.
Faruk Erdem / Sabah