Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) sorunu, son günlerde yapılan açıklamalarla yeniden gündeme geldi. Milyonlarca kişinin beklediği karar, henüz bir sonuca ulaşmadı. 1999 yılında kabul edilen bir yasanın ardından gündeme gelen EYT sorunu için hem işe başlama tarihleri hem de maliyet kritik önem taşıyor.
EYT sorunu nasıl başladı?
EYT sorunu, 8 Eylül 1999’da kabul edilen 4447 sayılı Kanun ile gündeme geldi. Kanundan önce erkekler için 25, kadınlar için 20 yıl sigortalılık süresi ve 5 bin günlük prim gün sayısı emekli olmak için yetiyordu.Yapılan düzenlemeyle emeklilik yaşı kadınlarda 58’e, erkeklerde 60’a yükseltilirken, emeklilik için gerekli prim gün sayısı ise 7 bin güne yükseltildi. Daha sonra 2008'de yapılan bir diğer yasa değişikliğiyle emeklilikte yaş sınırı tekrar yükseltildi. 2048’de kadın ve erkek çalışanlar için emeklilik yaşını 65’te eşitlemesi öngörülen sistem uyarınca, halen çalışmakta olanların emeklilik yaşı da prim günlerinin dolmasına rağmen yükselmiş oldu. Mevcutları çalışanlara yönelik olarak da işleyen düzenlemeyle birlikte, emeklilikte yıl şartını doldurmasını kısa süre kalanlar da emekli aylığı almak için bir süre beklemek durumunda kaldı.Değişiklikle kadınların kademeli olarak 58, erkeklerin ise emeklilikleri 60 yaşına kadar uzatıldı.
EYT'lilerin talebi nedir?
Emeklilikte yaşa takılanların talebi, 1999’da yapılan bu değişikliğin geçmişe dönük uygulanmasına son verilmesi. Yani 1999’dan önce çalışmaya başlayanların prim gün sayılarını doldurduğunda emekli olabilmeleri. 1 Haziran 2002’de 8 Eylül 1999 öncesi işe başlayanlarda kademeli emeklilik sistemi devreye girmiş oldu. İlk işe başlama tarihine göre emekli olacağını bilen milyonlarca çalışanın emekli olacağı tarih değişti. 1999’dan sonrası için ise herhangi bir talep yok.
Emeklilik yaşını bekleyenler grubu esas itibariyle 8 Eylül 1999 öncesi sigortalı olan ve hali hazırda emeklilik hakkı kazanmayanlardan oluşuyor. 8 Eylül 1999’dan sonra işe girenler zaten işe girdikleri tarih itibariyle 58-60 yaşında emekli olacaklar. 8 Eylül 1999 öncesi işe girenler yasal düzenleme olduğu zaman bundan yararlanacak. Bugün yasa çıksa dahi EYT’lilerin hemen emekli olması mümkün değil. EYT’lilerin emekliliğinin en az 10 yıllık süreye yayılacağı, emekli olacakların sayısının 750 bin ile 1 milyon kişi aralığına düşeceği belirtildi.
5 milyon 404 bin 923 kişi EYT'li
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, EYT hakkında yaptığı bir konuşmada, “SGK hesaplarına göre emeklilikte yaşa takılan denilen gruba 6.2 milyon kişi giriyor. Bunun yıllık maliyeti 26 milyar liradır” demişti. EYT SYDD’nin hesaplarına göre 1 Eylül 2019 itibarıyla emeklilikte yaşa takılanların sayısı 5 milyon 404 bin 924 kişidir. Bu kadar kişinin de emekli olması durumunda bu durumun devlete maliyet yıllık 103 milyar lira olarak hesaplanıyor. 5 milyon 404 bin 924 kişinin emekli olması, stajyer ve çırak olarak girenler, prim gün sayısı eksik olanlar ve eski kanuna göre sigorta süresini doldurmayanların emeklilik hakkına sahip olmaması yüzünden mümkün görünmüyor. Emekli Sandığı çalışanları da emekli olduktan sonra şimdiki maaşlarının yarısını alacaklarından dolayı istemeyecekleri öngörülüyor.