Batı Afrika ülkelerinden Nijeryanın kuzeyindeki Bauchi eyaletinde 2020'nin başından bu yana Lassa ateşi nedeniyle ölü sayısı 41'e yükseldi. Ülke genelindeki ölü sayısı ise 200'e çıkmış durumda.
Bauchi Eyaleti Temel Sağlık Geliştirme Ajans Başkanı Rilwanu Muhammed, basın mensuplarına yaptığı açıklamada, "Lassa ateşi vakalarının birçoğu geç bildiriliyor ve bu nedenle ölüm oranları da artıyor. Lassa ateşi ölümlerinin azaltılması için eyalet yönetimi farklı adımlar atıyor. Vatandaşlar da hijyen kurallarına dikkat etmeli." ifadelerini kullandı.
Ocak ayından bu yana ülkenin 29 eyaletinde 1000'e yakın vaka tespit edilirken toplam 200 kişi hayatını kaybetti.
SAĞLIK BAKANLIĞI TARAFINDAN LASSA ATEŞİNE İLİŞKİN YAPILAN BİLGİLENDİRME
LASSA ATEŞİ
Batı Afrika’da görülen akut viral bir hastalıktır. İlk vakalar Nijerya’nın Lassa bölgesinde görüldüğü için bu isim verilmiştir. Etken Arenaviridae ailesine mensup, tek iplikli bir RNA virüsüdür.
NASIL BULAŞIR
Lassa Ateşi hayvan kaynaklı bir hastalıktır. Vektörü çok memeli sıçan “Multimammate rat” olarak bilinen Mastomys natalensis’tir. Bu kemirgen bir kez enfekte olduktan sonra uzun bir sure virüsü idrarıyla çıkarır. Mastomys kemirgenleri Batı, Doğu ve Merkez Afrika’da ki savanalarda ve ormanlarda yaygın olarak bulunurlar. Evlerde ve gıda saklanan bodrumlarda kolayca yerleşirler.
Lassa virüsünün insanlara bulaşması en çok gıdalarla ve solunum yoluyla meydana gelir. Mastomys kemirgenlerinin çıkartılarıyla (idrar, dışkı) doğrudan temas, çıkartılarla kirlenmiş objelere dokunmak, kontamine gıdaları yemek veya açık yara ve kesiklerin maruziyetiyle enfeksiyon gelişebilir. Kemirgenlerin yaşadığı ortamların süpürülmesi esnasında havaya karışan enfekte küçük partiküllerin solunum yoluyla alınmasıyla ve ilave olarak kemirgenler yiyecek olarak tüketilmek amacıyla yakalanırken ve hazırlanırken de bulaşabilmektedir. Kişiden kişiye (hasta kişinin kan, doku, sekresyon ve çıkartılarıyla temasla) bulaş söz konusudur. Özellikle sağlık bakım ünitelerinde, yeterli kişisel koruyucu önlemler alınmamışsa kişiden kişiye geçiş sıktır(nozokomiyal enfeksiyon). Lassa virüsü tekrar tekrar kullanılan iğne ve enjektörler gibi kontamine olmuş tıbbi malzemelerle de yayılabilir.
BELİRTİLERİ NELERDİR
Lassa Ateşi’nin belirti ve bulguları tipik olarak virüsle temastan 1-3 hafta sonra ortaya çıkar. Yaklaşık %80 hastada semptomlar hafif ve tanı konulamaz düzeydedir. Hafif semptomlar hafif ateş, başağrısı, genel kırıklık ve halsizlik şeklindedir. Enfekte kişilerin %20’sinde semptomlar ciddileşebilir. Kanamalar( dişetleri, gözler veya burun kanamaları gibi), solunum sıkıntısı, tekrarlayan kusmalar, yüzde ödem, göğüs, sırt, karın ağrısı ve şok gelişebilir. Ensefalit, tremorlar ve işitme kaybı gibi nörolojik problemler de tariflenmiştir. İlk semptomların ortaya çıkmasından sonra iki hafta içinde çoklu organ yetmezliğine bağlı ölüm görülebilir (hastaneye yatırılan vakaların %15-20’si). Ölüm oranı hastalığa yakalanan, özellikle 3. trimestirde ki hamile kadınlarda daha yüksektir. Spontan düşük; enfekte annelerin fetuslarının %95’nin ölümüyle sonuçlanan ciddi bir komplikasyondur.
Lassa Ateşi’nin en sık komplikasyonu sağırlıktır.Vakaların yaklaşık 1/3’ünde değişik derecelerde sağırlık oluşur ve çoğunda da kalıcıdır. Bilindiği kadarıyla hastalığın şiddeti bu komplikasyonu etkilemez, ciddi vakalar kadar hafif vakalarda da sağırlık gelişebilir.
TANI VE TEDAVİ
Lassa Ateşi’nde semptomlar çok değişiktir ve hastalığa özgü değildir. Bu nedenle klinik teşhis genellikle zordur. Tanı için en sık serolojik testler kullanılır. Tedavide bir antiviral ilaç olan Ribavirin’le başarılı sonuçlar alınmaktadır. İlacın hastalığın erken döneminde verildiği takdirde çok etkili olduğu gösterilmiştir. Hastalar mutlaka semptomlara yönelik destek tedavisi de almalıdır.
RİSKİ
En büyük risk; Sierra Leone, Liberya, Gine ve Nijerya’yı kapsayan endemik bölgelerde yaşayan veya bu bölgeleri ziyaret eden kişiler için söz konusudur. Maruziyet riski Mastomys kemirgenlerinin bulunduğu diğer Batı Afrika ülkelerinde de mevcut olabilir. Uygun sterilizasyon metodlarını ve korunma önlemlerini kullandıkları sürece hastane çalışanları için önemli bir risk yoktur.
KORUNMA YOLU
Endemik bölgelere gidecek yolcular, Mastomys kemirgenleriyle temastan kaçınarak Lassa Virüsü’nün primer bulaşından kendilerini koruyabilirler. Gıdaların uygun şartlarda saklanması ve temizlik kurallarına dikkat edilmesi kemirgenleri yaşam alanlarından nispeten uzak tutacaktır. Bu kemirgenlerin yiyecek olarak tüketilmesi de tavsiye edilmez.