Nüfus Cüzdanlarının Dünden Bugüne Yolculuğu

Başvuruları alınmaya başlanan yeni kimlik kartlarıyla birlikte nüfus cüzdanlarının geçmişten bugüne olan yolculuğu oldukça ilgi çekici. Bunlar arasında en dikkat çekeni 32 sayfalık kimlik kartı.

Diyarbakır il nüfus müdürlüğü arşivlerinde bulunan yaklaşık 150 yıllık nüfus cüzdanlarını tanıttı. Arşivde tek yapraklı kafa kağıdından 32 sayfalık deftere kadar bir çok belgeye ulaşmak mümkün. Her kimliğin bir tarih barındırdığı nüfus cüzdanları görmeye değer.

Konu hakkında bilgi veren Diyarbakır İl Nüfus Müdiresi Semanur Başgül ‘’1836 yılında umumi mülkiyeti altında kurulan ve daha sonra 1838 yılında dahili nezareti altında değiştirilen ve bunu nezarete bağlı olarak nüfus hizmetlerini yürütmek üzere 1884 yılının ekim ayında umumiye müdüriyetinin kurulduğunu hatırlattı. Başgül, ‘’ Bu genel müdürlüğe 1889 yılında sicili nüfusu ahali idaresi umumiyesi adı verilmiş ve asıl hizmetinin yanında pasaport kalemi ve vilayet kalemi gibi alt kademelere ayrılarak yapılandırmıştır. Bu yapı gereğince Osmanlı halkına ilk nüfus tezkiresi dağıtılmaya başlanmıştır. Ancak bu nüfus tezkirelerinin herhangi bir nüfus kaydına dayanmaması ve tezkireyi taşıyan kişinin herhangi bir nüfus kütüğüne kayıtlı olmaması nedeniyle özel ve resmi işlerde pek yararlı olmamıştır. Bu sebeple toplumumuzda hiçbir işe yaramayan bu belgelere kafa kağıdı adı takılmıştır. 1889 yılında sicili nüfusu ahali umumiyesi adı verilen bu kurum tarafından Osmanlı’da ilk nüfus cüzdanı Devlet-i Aliye-i Osmani tezkiresi dağıtılmaya başlanmıştır.’’ dedi
 
İlk nüfus sayımının ardından herkese cüzdan verilmesi kararı veriliyor ve bu bağlamda Osmanlı Türkçesiyle hazırlanan  32 sayfadan oluşan nüfus cüzdanları 1929 yılına kadar kullanılıyor.

1976 senesinde yürürlüğe giren kimlik kartları tek yapraklı. Kadınlar pembe erkekler ise mavi renk kullanıyordu.

Günümüzde ise elektronik kart sistemi devreye koyularak güvenli kimlik doğrulmasının önü açılabilecek, sahteciliğin önüne geçilebilecek.