İlk olarak ay başında İngiltere'de görülen maymun çiçeği virüsünün ilerleyen günlerde çeşitli Avrupa ülkeleri ve ABD'ye yayılması, dünyada endişeleri artırıyor.
İLK KEZ 1970'TE KONGO'DA ORTAYA ÇIKTI
Tarihte ilk olarak 1958'de maymunda bulunan virüs, insanlar arasında ilk defa 1970'te Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nde kayıtlara geçti. Kısa zamanda 11 Afrika ülkesine sıçrayan virüs, Afrika'nın dışında ilk olarak 2003'te ABD'de yayıldı. Daha sonra 2018'de İngiltere ve İsrail, 2019'da Singapur ve 2021'de ABD'de, Afrika'ya seyahat eden bazı şahıslarda da maymun çiçeği virüsüne rastlandı.
DAHA ÇOK AFRİKA'DA ETKİLİ
Şimdiye kadar en çok Afrika'da etkili olan virüs, 2017'de Nijerya'da en büyük salgına yol açarken ülkede 200 kişi virüse yakalandı ve vakaların yüzde 3'ü vefat etti. Endemik bir virüsün neden olduğu nadir hastalıklardan biri olarak bilinen maymun çiçeği, Kongo ve Batı Afrika türü olmak üzere ikiye ayrılıyor. Virüsün Kongo türünün yüzde 10'a kadar ölüm riski bulunurken Batı Afrika türünün ise her 2 vakadan birinde yüzde 1 ölüm oranına sahip olduğu biliniyor.
BELİRTİLERİ NELER?
Genellikle hayvandan insana ve nadiren insandan insana yakın temasla bulaşan virüs, vücutta yüksek ateş ve kaşıntılı kabarcıklara yol açabiliyor. Maymun çiçeğinin belirtileri, yüzde başlayan ve vücudun geri kalanına yayılan ateş, baş ağrısı, deri döküntüleri, şişlikler, sırt ağrısı, kas ağrısı ve halsizlik şeklinde ortaya çıkıyor. Çok kaşıntılı olabilen döküntü değişip bir kabuk oluşturuyor ve farklı aşamalardan geçtikten sonra düşüyor. Yaraları vücutta iz bırakabiliyor.
NASIL BULAŞIYOR?
Virüs, maymun çiçeğine yakalanmış başka bir kişiyle yakın temas halinde yayılabiliyor. Virüs vücuda deri sıyrıkları, solunum yolu, gözler, burun veya ağız yoluyla girebiliyor. Cinsel ilişki sırasında doğrudan temas yoluyla da bulaşabiliyor. Virüs ayrıca bulaştığı maymunlar, sıçanlar ve sincaplar gibi hayvanlar ya da yatak takımı ve giysi gibi nesnelere temas yoluyla yayılabiliyor.
BİRÇOK ÜLKEDE GÖRÜLMEYE BAŞLANDI
En son Kasım 2021'de ABD'de görülmesinin ardından aylar sonra yeniden Afrika dışına çıkan maymun çiçeği virüsü ilk olarak 7 Mayıs'ta İngiltere'de, bundan önce Nijerya'ya seyahat etmiş bir kişide tespit edildi. İlerleyen günlerde ülkedeki maymun çiçeği vakaları artarken 18 Mayıs itibarıyla toplam vaka sayısı 9'a çıktı. İngiltere Sağlık Güvenliği Ajansı (UKHSA), yeni vakaların virüsün endemik olduğu bir ülkeyle herhangi bir seyahat bağlantısı olmadığını, bu nedenle bulaşma yoluyla bireylerin enfekte olmasının mümkün olduğunu bildirdi. UKHSA, yeni vakalardan birinin başkent Londra'da, diğerinin ise ülkenin güney doğusunda tespit edildiğini açıkladı.
Ajans, son maymun çiçeği virüsü vakalarının ağırlıklı olarak eşcinsel ve biseksüel bireyler arasında olduğunu ve yeni vakaların daha önce teyit edilmişlerle bağlantısı olmadığı bilgisini paylaştı.
EŞCİNSELLER ARASINDA CİNSEL İLİŞKİ YOLUYLA BULAŞTIĞI ÖNE SÜRÜLDÜ
İngiltere'nin ardından virüsün yayıldığı İspanya'da Sağlık Bakanlığı verilerine göre mevcut durumda 7 kesinleşmiş, 24 de şüpheli maymun çiçeği vakası bulunuyor. Vakaların hepsi Madrid'de görülürken sağlık durumlarının iyiye doğru gittiği kaydedildi. Uzmanlar, vakaların çoğunluğunun eşcinseller arasında cinsel ilişki yoluyla bulaştığı bilgisini verdi. Portekiz'de ise Sağlık Bakanlığı 17 Mayıs'ta, 5 kişide maymun çiçeği virüsü görüldüğünü duyurdu.
Maymun çiçeğinin yayıldığı bir diğer Avrupa ülkesi İtalya'da ilk vakanın İspanya'dan gelen bir kişide tespit edildiği bildirildi. İtalyan basınındaki haberlere göre, İspanya'nın Kanarya Adaları'ndan Roma'ya gelen bir kişide maymun çiçeği virüsüne rastlandı. İtalya Yüksek Sağlık Enstitüsünün (ISS) maymun çiçeği virüsüyle alakalı İtalya'daki durumu takip maksatlı uzmanlardan oluşan özel bir görev gücü oluşturduğu belirtildi. Maymun çiçeği virüsünün kıtada en son görüldüğü ülke ise İsveç oldu. Başkent Stokholm'de virüsün bulaştığı bir kişinin hastaneye yatırıldığı ve durumunun iyi olduğu açıklandı. Vakanın hangi nedenle virüs kaptığı ise henüz bilinmiyor.
Avrupa'nın dışında virüs, Amerika kıtasında ABD ve Kanada'da görüldü. Kanada hükümetinden dün yapılan açıklamada, ülkenin Montreal bölgesinde 17 şüpheli vaka olduğu kaydedildi. Bu ülkede de araştırmacılar, şüpheli vakalardan bazılarına virüsün eşcinsel ilişki yoluyla bulaştığı ihtimali üzerinde durulduğu bilgisini paylaştı. ABD'nin Massachusetts eyaletine bağlı Halk Sağlığı Birimi de 18 Mayıs'ta, Kanada'ya seyahat eden bir kişinin enfekte olduğu açıklamasını yaptı.
ÇİÇEK AŞISI VİRÜSE KARŞI YÜZDE 85'E KADAR ETKİLİ
Maymun çiçeği vakalarının başka ülkelere yayılarak küresel salgına dönüşme ihtimali tartışılırken, virüsün ölüm riskine karşı etkili bir aşının olup olmadığı da merak ediliyor. Konuya ilişkin İngiltere Sağlık Güvenliği Ajansı, maymun çiçeği virüsü için özel bir aşı olmadığını, ancak çiçek hastalığı aşısının bir miktar koruma sağladığını belirterek, ihtiyaç duyulanlara aşının teklif edildiği bilgisini paylaştı. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) verileri de çiçek hastalığını yok etmek için kullanılan aşıların maymun çiçeği virüsü hastalığına karşı da yüzde 85'e kadar etkili olduğunu gösteriyor.
Kaynak: Mynet