İYİ Parti Samsun Milletvekili ve KİT Komisyon üyesi Bedri Yaşar; TEDAŞ VE TEİAŞ kurumları ile ilgili yaptığı değerlendirmede, TEİAŞ’ın Türkiye’nin kılcal damarları olduğunu ve asla özelleştirilmemesi gerektiğini; TEDAŞ’ın ise bir daha Isparta vakası yaşanmaması için denetim görevini acilen üstlenmesi gerektiğini vurguladı.
Özelleştirme ile kayıp kaçak düşecek dendi ama hedef tutmadı
TEDAŞ’ın özelleştirilmesindeki amaçlardan bir tanesinin kayıp kaçak oranlarının azaltılması olduğunu belirten Bedri Yaşar; özelleştirme sürecinde yapılan anlaşma gereğince kayıp kaçak oranının %14 olarak şartname ile ihale edildiğini; ancak örneğin Diyarbakır’da kayıp kaçak oranının %63’den sadece %47’ye indiğini vurguladı.
Kayıp kaçak oranları ile mücadelenin bölgesel tarife uygulamaktan geçtiğini söyleyen Bedri Yaşar; bu şekilde kayıp- kaçaktan kaynaklı oluşan yükün sadece o bölgeye yansıtılacağını; böylece Ankara’da yaşayanın Güneydoğudaki kaçak bedeli ödeme yükünden kurtulacağını ifade etti.
TEDAŞ denetim yapmalı
TEDAŞ’ın en önemli görevlerinden biri olarak dağıtım şirketlerini denetlemesi olduğunu söyleyen Bedri Yaşar; hem devlete ait olan ve dağıtım şirketlerinin bünyesinde olan bu mülklerin hem de dağıtım bölgelerindeki yatırımların yapılıp yapılmadığının muhakkak TEDAŞ eliyle denetlenmesi gerektiğini söyledi. Bir daha Isparta vakasının yaşanmaması için gerekli tedbirlerin alınıp alınmadığını soran Bedri Yaşar;” Her sene dağıtım firmaları bedava vaatler dağıtıyor. Hat bakımı yapacağım, direk dikeceğim; yerin altına indireceğim diyor, yatırım programları sunuyor. Ancak ne yazık ki bunlar denetlenmiyor. Türkiye’nin göbeğinde facialara sebep oluyor.” Dedi.
TEDAŞ’ın alacaklarının akıbeti ne olacak?
Dağıtım şirketlerinin özelleştirilmesi sırasında TEDAŞ’a devreden 6,6 milyar TL’den 2,4 milyar TL bakiye kaldığını belirten İYİ Parti’li Yaşar; bu alacağın akıbetini kurum yetkililerine sordu.
Yapılandırılan alacaklara değinen Yaşar konuya ilişkin şu değerlendirmede bulundu:
“Yapılandırma kapsamına giren alacaklar için 2023 Ekim ayına kadar zamanaşımı tehlikesi olmadığı belirtilmiş;
bunun dışında 239 Milyon TL’lik alacak tarımsal sulama, belediye ve diğer aboneler için 99 bin faturaya karşılık 13 bin adet icra takibi başlatılmıştır. Biz uzun süredir tahsil edilemeyen ve tarımsal sulamada ödeme imkânı olmayan çiftçilerimizin elektrik paralarını mahsulü topladıkları zaman yapmalarını; her ay ödeme yapmamalarını öneriyoruz. Çiftçi ekonomik krizden yeterince mağdur; borcunu geciktiren abonenin elektriği anında kesiliyor. Çiftçinin mahsulü tarlada kalıyor. Ödeme imkânı olsa zaten bu zamana kadar öderdi. Hiç değilse burada devlet eliyle çiftçiye destek olunsun.”
Elektrik faturalarından 2022 yılında tahmini olarak 552 milyar TL gelir elde edileceğini belirten Bedri Yaşar; bu gelirin 370 milyar TL’sinin üreticilere, 99 milyar TL’sinin vergi olarak devlete, 83 Milyar TL’sinin dağıtım şirketlerine ödeneceğini belirtti.
Birçok grubun hem üretim hem de dağıtım şirketleri olduğu dikkate alındığında kâr payının büyüklüğünü gözler önüne seren Bedri Yaşar; “Şimdi, diyorsunuz ki: "Türkiye'de enerji niye pahalı?" 99,2 milyar yani demek ki yaklaşık yüzde 15-20 civarında bugün devlete bir ödeme var, devletin bu dağıtım şirketleri üzerinden bir tahsilatı var. Biz demiştik ki: "Hiç olmazsa 250 kilovatsaat tüketime kadar KDV'yi indirin." İşte, daha önce 150'yle başladı, sonra 240'a geldi. Türkiye'deki 4.250 lira asgari ücretin olduğu bir yerde faturalar artık neredeyse 300, 400, 500 lira yani şu an fatura bedelleri bire 3, bire 4 artmaya başladı. Bu rakamların ödenmesi mümkün değil. “değerlendirmesinde bulundu.
TEİAŞ özelleştirilmemeli!
TEİAŞ’ın 2019 yılında 2 milyar TL; 2020 yılında yaklaşık 6 Milyar TL kar ettiğini belirten Bedri Yaşar; kar eden ve Türkiye’nin adeta kılcal damarları olan enerji iletim hatlarının özelleştirilmemesi gerektiğini söyledi.
Dağıtım şirketlerinde dövize teslim politikalar nedeniyle elektrik alanında özele teslim olduğumuzu belirten Bedri Yaşar; “Biz millileşelim dedikçe; ne yazık ki enerji politikaları özelleşti. Türkiye’de enerji maliyetleri dolar bazında olduğu için elektrik faturaları kabardı. Bunun için biran evvel döviz alım garantisine son verilmeli; yenilenebilir enerjiye yönlenmelidir.” dedi.