Sigortasız çalışan emekliler dikkat!

Türkiye'de suç olmasına rağmen yüzbinlerce kişi sigortasız çalıştırılıyor. Emekliler de sigortasız çalışarak hem güvencelerini hem de maaşlarını riske atıyor. SSK, BAĞ-KUR veya Emekli Sandığı'ndan emekli olanlar; emekli aylıklarını kestirmeden de 4/a statüsünde sigortalı çalışmaya devam edebiliyor.

Emekli aylığını kestirmeden çalışanların aylığı artmıyor

Sigortalı olarak çalışan emekliler için Sosyal Güvenlik Destek Primi (SGDP) adı altında prim ödenir. Primin miktarı, çalışırken alınan brüt ücretin yüzde 32'sine tekabül eder. Primin 7.5 puanı işçi, 24.5 puanı ise işverenin payından oluşur. Emekli aylığını kestirmeden sigortalı olarak çalışan emekli işçilerden alınan SGDP'nin emekli aylığına bir katkısı olmuyor. Bu çalışmadan dolayı emekli aylıkları artmıyor.

Kestirerek çalışanların ise prime göre maaşı artıyor

Emekli aylığını kestirerek çalışanlardan ise normal sosyal güvenlik primi alınıyor. Bu durumda, çalışmasını sona erdirip yeniden dilekçe vererek emekli aylıklarını bağlatanların aylıkları, bu primlere göre hesaplanıyor. Buna göre kazanca bağlı emekli aylığı da artıyor. Emekli aylığını kestirerek çalışmak da gelir kaybına yol açabiliyor. Örneğin 2 bin lira emekli aylığı olan biri, 3 yıl aylığını kestirerek çalıştığında 36 bin lira gelirden mahrum olabilir. Üç yılın sonunda emekli aylığı 150 lira artarsa, kaybın telafisini 240 yıl (20 yıl) sonra giderebilir. Bu nedenle, emekli aylığını artırmak amacıyla kestirenler hesabını iyi yapmalı. Emekli oldutan sonra SGK'ya bildirilen prime göre kazanç düşük ise aylığı kestirmek avantaj sağlamaz.

Sigorta yapmak, işveren için de işçi için de yararlı

Herhangi bir işçiyi sigortasız çalıştırmak nasıl suç ise, emekli işçiyi de sigortasız olarak çalıştırmak da suçtur ve cezai yaptırımlara tabiidir. İş verenler, emekliliğe faydası yok diyerek işçileri kandırmaktadır. Oysa ki emekli aylığına katkısı olmasa bile, emekli olduktan sonra sigortalı çalışmak işçinin her türlü yararınadır.

Sigortalı çalışan emekli işçi, iş kazası ve meslek hastalığı sigortasından yararlanır. İhbar ve kıdem tazminatı da ikinci bir artısıdır.

İş kazası veya meslek hastalığı sigortasında şu yararlar sağlanır:

• Geçici iş göremezlik süresince günlük ödenek verilir.
• Kalıcı olarak meslekte iş göremezlik yaşayanlara sürekli iş göremezlik ödeneği bağlanır.
• İş kazası sonucu ölümlerde hak sahiplerine gelir bağlanır.
• Ölüm geliri bağlanmış kız çocuklarına evlenme ödeneği verilir.

Emekli bir çalışanın iş kazası veya meslek hastalığı yaşaması halinde en az yüzde 10 oranında iş göremezlik alırsa sürekli iş göremezlik geliri bağlanır. Prime esas kazancının yüzde 70'i oranında iş göremezlik geliri tespit edilir. Örneğin; 2019 yılı için brüt 2 bin 558 kira asgari ücretle çalışan bir kişiye yüzde 40 oranında iş göremezlik raporu verilirse emekli aylığına ilave olarak her ay 358 lira ücret yatar.

İhbar ve kıdem tazminatından da yararlanabiliyor

Sigortalı çalışan emekliler, ihbar ve kıdem tazminatında da avantaj elde eder. İşveren, işten çıkarttığında hem ihbar hem de kıdem tazminatını ödemek zorundadır. Sigortasız çalışan emeklinin ise ihbar ve kıdem tazminatını alabilmesi için dava açması ve sigortalı çalıştığına mahkemeyi ikna etmesi gerekir. Bu da yıllar süren bir yargı süreci demektir.

Kaynak: Habertürk