Türkiye’mizin çağdaş kültür, sanat ve eğitim yaşamında yılın her ayının kendine özgü bir tarihsel anlamı ve işlevi vardır.
Bu açıdan bakıldığında Kasım ayı öbür aylardan epey ayrı bir özelliktedir. Her biri Atatürk odaklı olağanüstü olgular özel bir anlam ve değer taşır.
Öğretmenler Günü’müzün ana kaynağı ve temel ögesi Başöğretmen Gazi Mustafa Kemal Atatürk’tür.
Atatürk’ün öğretmenlerle ilişkisi ilkokulda başlar, ortaokulda gelişir, lisede genişler ve kökleşir, yükseköğrenim yıllarında yoğunlaşır ve derinleşir.
O, ilk gittiği mahalle mektebi hocası ile sivil rüştiyedeki öğretmeni dışında, tüm öğretmenlerinden olumlu etkilenir. Onları yaşamı boyunca saygıyla-sevgiyle anar, onlara sevgili-saygılı davranır ve hep öyle kalır.
1919 yılında başlayan Türk Ulusunun ve Yurdunun Ulusal Kurtuluş ve yeni Türk Devleti’nin Kuruluş Önderi oluşundan itibaren öğretmenlere geniş ufuklu bir bakış ve kavrayış sergiler.
Onlara olağanüstü önem ve yüksek değer verir, büyük umutlar bağlar, Bu bağlamda onları 1920’de Ulusal TBMM Hükümeti’nin kurulup işe koyulmasından itibaren Kurtuluş ve Kuruluş öğretmenleri olarak görür (“Öğretmenler, ulusumuzun gerçek kurtuluşunun öncüleri ve önderleridir”).
1921 Anayasası’nın kabulü ile yeni devletin adının Türkiye Devleti olmasından hareketle Türkiye öğretmenleri olarak nitelendirir.
Cumhuriyetin ilanıyla Türkiye Cumhuriyeti olmasından hareketle Cumhuriyet öğretmenleri olarak nitelendirir ve adlandırır.
Çünkü kurulan Cumhuriyet bir ulusal egemenlik ve yönetim biçimi olmasının yanı sıra, aynı zamanda bir ulusal yaşam, kültür ve eğitim biçimidir.
Öğretmenlikte Sevgi-Saygı Çok Şeydir, Hatta Her Şeydir: Her alan ve düzeydeki Öğretmenlikte insan sevgisi, öğrenci sevgisi, alan sevgisi, meslek sevgisi, meslektaş sevgisi, çalışma ve iş sevgisi çok önemlidir. Bunlarla birlikte Türk öğretmenliğinde Atatürk sevgisi, Cumhuriyet sevgisi, ulus sevgisi, yurt sevgisi, okul/kurum sevgisi, doğa/çevre sevgisi çok belirleyicidir. Sevgi ile Saygı eşdeğerdir, 1919-1938 yılları arasını kapsayan 20 yıllık görev süresi boyunca hemen her zaman, her yerde cumhuriyet öğretmenine çok büyük önem, değer ve öncelik vermiştir.
O’nun cumhuriyet öğretmenine çok büyük önem, yüksek değer ve birincil öncelik verdiğine ilişkin pek çok somut gösterge ve kanıt vardır.
“Öğretmenler! Yeni nesil sizin eseriniz olacaktır. “Öğretmenler! Cumhuriyet sizden fikri hür, vicdanı hür, irfanı hür nesiller ister.”
“Öğretmenler!] Sizin başarınız, Cumhuriyet’in başarısı olacaktır.” 1924.
