Besmele, genel anlamda hayırlı her işin başında Allah’ın adını hatırlamanın, özelde de “Rahmân ve Rahîm olan Allah’ın adıyla” anlamına gelen “Bismillâhirrahmânirrahîm” cümlesinin adıdır. Her meşru ve anlamlı işin öncesinde besmele çekmek, peygamberler vasıtasıyla nesilden nesile aktarılan bir prensiptir. İslâm’dan önce Araplar arasında da bu âdet yaygındır.
Besmelenin Tarihi: Besmele’nin Önemi ve Anlamı:
“Besmele”den maksat, Yüce Allah’ı hatırlamak ve O’nun ismini zikretmektir. Nitekim bu konudaki rivayetlerin çoğunda besmele olarak sadece “bismillah” ibaresi yer İslâm’ın varlık, bilgi ve değere bakışını şekillendiren besmele, kulluk bilinciyle hayatı anlamlandırır. İster dünyevî ister uhrevî olsun, bir Müslüman her meşru ve anlamlı işinin öncesinde besmeleyi okuyup Allah’ı anmakla, Allah Teâlâ’nın ilâhlığını (ulûhiyetini), kendisinin de kulluğunu (ubûdiyetini) ifade etmiş olur.
“Bismillâhirrahmânirrahîm ile başlanmayan her anlamlı iş, bereketsiz ve sonuçsuzdur.” Besmelenin okunmadığı işler ise, bereketten mahrum ve güzel sonuçlardan uzak olur.
Şu hâlde besmele, her hayrın anahtarıdır.
Kültür ve Geleneğimizde Besmele:
İslâm tarihi boyunca Müslümanların kültür ve medeniyetlerini besmeleyle yoğurması ne kadar da heyecan vericidir!
Bütün Müslümanların sofrasında eller yemeğe besmeleyle uzanır. Yemekler onun bereketiyle bollaşır.
Gece onunla yatılır, güne onunla başlanır.
Evden onunla çıkılır, eve onunla girilir.
Vasıtaya onunla binilir. Hayırlı ve anlamlı işlere onunla başlanır.
İbadetler onunla eda edilir. Duaya eller onunla kaldırılır.
Bütün hatipler sözlerine, bütün yazarlar kitaplarına onunla başlar.
Camilerin en müstesna yerlerini o süsler.
Hat sanatının şaheserlerinde yine o vardır.
Şiirlerin, nesirlerin, bütün edebiyatın vazgeçilmezi odur.
Hastalar onunla şifa bulur.
Konuşmaya başlayan çocuklara ilk o öğretilir.
Kısacası o, her hayrın anahtarıdır.
