Samsun haber – Samsunlu Tarih Yazarı Baki Sarısakal, Meşrutiyet (Nemlizade) Tiyatrosunun zamanında Samsun’un en önemli tiyatrolarından biri olduğunu belirterek, “Bu tiyatro, günümüzde Cumhuriyet Meydanının batı yönüne düşen ve halen Mobilyacılar Arastası olarak kullanılan “Tütün Merkezi” karşısında Nemlizade Hamdi Bey’in 1907 yılında Çarşambalı Simyoniki isimli bir Rum kalfaya yaptırdığı 1000 kişilik bir salona sahiptir. “Meşrutiyet Tiyatrosu” Samsun’un önemli yapılarındandır. Tamamen taştan inşa edilen binaların dekorlarını ise Ahmet Fehim Efendi hazırlamıştır” dedi.
“Pencereleri de basık kemerli fakat küçüktü”
Binanın içi ve dışı hakkında bilgi veren Sarısakal, “Dikdörtgen planlı, iki tam, bir yarım kattan oluşan kargir yapıdır. Üzeri geniş saçaklı bir çatı ile örtülüdür. Merkez geçidi ile Kazım Paşa caddesine bakan yüzde ikinci kat çıkmalıdır. Çıkmanın geniş yüzünde dört, dar yüzlerinde basık kemerli birer pencere vardır. Merkez geçidine bakan yüzde ikinci katta, ortada iki geniş, yandakiler daha dar olmak üzere altı basık kemerli pencere vardır. Yarım katta, ikinci kattaki çıkmanın üzeri balkon şeklinde. Bu katın pencereleri de basık kemerli fakat küçüktür. Yapı geniş ve altı ahşap olan bir çatı ile örtülüdür. 25 Mayıs 1325 Cumartesi günü akşamı açılışı yapılan tiyatroda Samsun’da bulunan İstanbullu Ahmet Fehim ve Raşit Rıza Beylerle, Tiflisli sanatkarlardan Samsunlu Ermeniyan Efendi Kumpanyaları temsiller verilmiştir” dedi.
“İbrahim Efendi ilk Agopyan Tiyatrosunu da Samsun’a getirdi”
Tiyatro binasının içinde banyo ve kalacak odaların da bulunduğunu söyleyen Sarısakal, “Tiyatronun üç kapısı vardır. Birisi mevkiye, birisi localara, birisi de paradiye çıkardı. Halen dahi bu üç kapı yerinde duruyor. Tiyatro o şekilde yapılmıştı ki sahnede konuşulan sözler tiyatronun her yanından aynı şekilde duyuluyordu. Akustiği gayet iyi hesaplanmıştı. Perdelerini en iyi atlas kumaştan yaptırmışlardı. Tiyatroya gelen oyuncular dışarıdaki otellerde kalmazdılar. İçerde sanatkarın kalacağı odada banyoya varıncaya kadar herşeyi mevcuttur. Mutasarrıf Necmi Bey, Birinci Dünya Savaşı’nda Samsun’a gelenleri sanki muhacir iskanı için başka yer yokmuş gibi tiyatroda iskan etmeye kalkınca Nemlizade Şükrü Bey kızıyor, bir gece kapıları kapatarak camı çerçeveyi kırıyor ve her tarafı tarumar ediyor. İçeriye tütün denklerini doldurarak muhacirlerin burada ikametlerini engelledi. Tiyatro iki kat loca ile çevrelenmişti. Nemlizade Hacı İbrahim Efendi ilk Agopyan Tiyatrosunu da Samsun’a getirdi. Bina günümüze kadar getirilmiştir. Bina bir ara mobilyacı olarak kullanılmış daha sonra ise bir banka olarak.” şeklinde ifade etti.
“Çevre illerden kayıkla tiyatro izlemeye Samsun’a geliyorlardı”
Tiyatro binasının eskisi gibi faaliyet vermesi olayına Yusuf Ziya Yılmaz’ın da sıcak baktığını söyleyen Sarısakal, “Eskiden halkın tek eğlencesi tiyatroydu. Şimdi günümüzde televizyon veya başka eğlenceler çıktığından bunlar tamamen ortadan kalktı. AVM’lere sıkıştılar. Tiyatro yine var ama küçük tiyatrolar şeklinde devam ediyor. Seyircide değişti. Bu tip tiyatrolara halkın ayak kesimi gidebiliyordu. Bilhassa ramazan günlerinde geceleri tiyatrolar bir eğlence mekanı olarak halk tarafından dolduruluyordu. Şimdi ise daha elit kesim tarafından tercih ediliyor. Farklı illerden hatta çevre illerden kayıkla tiyatro izlemeye Samsun’a geliyorlardı. Şuan günümüzde de tiyatro salonu olarak kullanılmalı. Hatta Yusuf Ziya Yılmaz Beyin projeleri arasında da var. Bankalar caddesini giydirerek eski şekline döndürme düşüncesi var. Tiyatronun eski hale gelmesi için çalışmalar olacak” diye konuştu.
Müberra TAŞÇI
