Samsun haber – Samsunlu Tarih Yazarı Baki Sarısakal, Onur Anıtı açılırken Samsunluların açılışa büyük ilgi gösterdiği ve sevinç içinde olduğunu söyleyerek önemli açıklamalarda bulundu.
Heykeli yapan sanatkar Mösyö Kriphel’in Samsun’a vapurla geldiğini dile getiren Sarısakal, “19 Mayıs 1927’de Vali Kazım Paşa tarafından kaidesinin temeli atılan ve Samsun halkı tarafından Avusturyalı Heykeltıraş H. Kriphel’e yaptırılan Bronz Atatürk Heykeli bir Alman vapuruyla 15 Kasım 1931 günü Samsun’a getirildi. Hava muhalefeti dolayısıyla Salı günü vapurdan çıkarılan heykelle Mösyö H. Kriphel ve Mösyö Mayer isimli Viyanalı bir mühendiste Samsun’a gelmişlerdi. Gazi Hazretlerinin Samsun’da sunulacak olan eseri Pazar günü Dusche Levant Linie Kumpanyasının Nicea vapur ile limanımıza gelmiştir. Heykel otuza iki parçadan olmak üzere müteaddit sandıklara konulmuş olduğu halde gelmiştir. Heykeli yapan sanatkar Mösyö Kriphel’de aynı vapurla Samsun’a gelmiştir” diye konuştu.
“Telgraf alkışlarla okundu”
Anıtın açılışında Atatürk’ün telgrafının büyük alkışlarla okunduğunu söyleyen Sarısakal, “Gazi heykelinin açılma töreni 15 Kanunusani 1932 Cuma günü saat 14.00’da büyük bir kalabalığın katılımıyla gerçekleşti. Parkın içi ve dışı Samsun halkı tarafından doldurulmuştu. Saat 14.00’ye yaklaşırken Tokat’tan gelen askeri bando marşlar çalarak tören alanına geldi. Ardından askeri kıta, jandarma, polisler, mektepliler, esnaf cemiyet mensupları Atatürk Heykelinin etrafında yerlerini aldılar. Vali Salim Bey önde olduğu halde memurlar, genel meclis azaları, cemiyet başkanları geldiler. Heykelin önüne bir tak ve biraz ötesine de kürsü yapılmıştı. Askeri bando tarafından çalınan İstiklal Marşı’nın ardından törene gönderilen telgraf okunmaya başlandı. İlk olarak Reisi Cumhur Gazi Mustafa Kemal’in gönderdiği telgraf alkışlarla okundu” diye konuştu.
İşte Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk’ün o telgrafı
“Salim Bey Samsun Valisi
Muhterem Samsun halkının şahsına karşı besledikleri asil duyguların kıymetli bir tezahürünü bildiren telgrafınızdan pek mütehassıs oldum. Teşekkür muhabbet ve selamlarının halka arzını rica ederim.
Reisi Cumhur Gazi Mustafa Kemal”
İkinci olarak Başbakan İsmet Bey tarafından gönderilen telgraf okundu:
“Salim Bey Samsun Valisi
Büyük Gazi’nin heykellerinin rakz-ı münasebetiyle vatanı seven Samsun halkının gönderdiği asil ve necip duygularla teşekkür ederim. Efendim.
Başvekil İsmet”
Telgraflarının okunmasının ardından kürsüye Dönemin Samsun Valisi Salim bey gelerek şu şekilde konuştu:
“Muhterem Efendiler
Halaskar Reisi Cumhurumuz Mustafa Kemal Hazretleri, Türklerin o büyük kahramanı aziz yurdumuzu düşman ellerinden, sevgili milletimizi esaret zincirlerinden kurtardı. Onun azminden dehasından doğan zaferler sayesinde bugün hür, müstakil olarak yaşıyoruz. Hayatımızı da hürriyetimiz de o azimkar kumandana, onun fedakar silah arkadaşlarına borçluyuz. Sahamet sahralarında, büyük savaşlarda daima kazanan o muzaffer kumandan, İnkılap sahnelerinin de kahramanıdır. O kudretli bir inkılapçı, yaratıcı bir devlet müessisidir. Yarattığı inkılaplarla milletimizi hakikatın nurlarına, medeniyetin, refahın ışıklı ufuklarına ulaştırdı. Çürümüş Padişahlar idaresinin enkazı üzerine mükaddes cumhuriyetimizi kurdu. Büyük Gazimiz gibi kurtarıcı, yaratıcı bir devlet müessisini tarih kayıt etmemiştir. Efendiler, o fevkine çıkmış bir dâhidir. O tek başına tarihtir. Onun büyüklüğünü bilmeyen bir fert, onun muhabbeti ile çarpmayan bir kalp yoktur. Onun yaşadığı ve ebediyen yaşayacağı yer sevgili milletinin kalp kahıdır. Büyük Gazinin, Samsunumuzun gümüşlü sahillerine ayak bastıkları gün Türk mukadderatının dönüm noktasıdır. O mesut günden itibaren Türk tarihi için yeni bir sahife açılmış, karanlık ufuklarımızda ümit, zafer gümüşleri doğmuştu. Samsun Vilayetinin muhterem halkı bu mukaddes günün hatıratını yaşatmak onu ebedileştirmek için büyük halaskarına karşı kalplerinden taşan muhabbetin timsali olan bu heykeli rakz ettiler. Bu eser Türkün azmini damarlarındaki kanda mevcut kuvveti, cevheri ifade eden büyük halaskarımızın timsalidir. Kalplerde yaşayan muhabbetin bu mücessem timsalidir. Kalplerde yaşayan muhabbetin bu mücessem timsalini Samsun, ebediyen sinesinde saklayacaktır. Huzurunda hürmetle eğildiğimiz büyük müncimizin timsali açmak şerefine mazhariyetle mubahiyim. Yaşasın halaskarımız, yaşasın millet ve ordu.”
“Heybeti ile görmek mümkün”
Heykelin yüksekliğinden bahseden Sarısakal, “Alkışlar arasında konuşmasını bitiren Vali Salim Bey, kurdeleyi kesti. Gece Mösyö H. Kriphel onuruna Tütün İnhisar Fabrikasında bir ziyafet verildi. Ziyafette Mösyö H. Kriphel Samsunlulara karşı duyduğu samimi duygularını dile getiren bir konuşma yaptı. Mösyö H. Kriphel’ heykelle ilgili olarak 5.500 dolar verilmiştir. Heykelin kaidesiz yüksekliği 4.75 metre, kaideli 8.85 metredir. Büyük bir kaide üzerinde şahlanan bir at üstünde, Atatürk’ü bütün heybeti ile görmek mümkün” dedi.
Müberra TAŞÇI
