FİTOTERAPİ NEDİR?
Fitoterapi; bilimsel olarak tıbbi ve iyileştirici etkileri ispatlanmış, kimyasal yapısı ve içeriği belirlenmiş, hangi yöntem ile uygulandığında etkili olduğu tespit edilmiş olan bitkiler ile sağlanan bir tedavi yöntemidir.
Modern tıbbı yok saymaz! ‘ALTERNATİF ‘ değildir… Tamamlayıcı veya destekleyici amaçlı, bazen de tek başına tedavi edici olarak kullanılabilir…
Dünya Sağlık Örgütü (WHO) , fitoterapinin modern tıp ile birlikte bütünleyici olarak kullanımını kabul etmiştir. Japonya gibi uzak doğu ülkelerinin haricinde son yıllarda özellikle Almanya, Fransa ve Hollanda tıbbında da giderek artmakta olan bir kullanım alanına sahiptir…
Tıbbi tedavide gelinen son nokta; geleneksel olarak , hastalık ve semptom başlayınca bir tedavi uygulamak yerine koruyucu hekimlik, yani hastalıkları henüz başlamadan engelleme ve yeni başlayan kronik hastalıkların yavaşlatılması, erken fazda tutulmasına yönelik yapılan çalışmalardır. Fitoterapi bu hedefe ulaşmakta çok etkilidir.
FİTOTERAPİ NASIL UYGULANIR?
Fitoterapi; her bitkiyi farklı amaçlarla kaynatıp içmek demek kesinlikle değildir!
Ya da şifalı olduğu düşünülen farklı sayıdaki bitleri bir şekilde karıştırıp macun vs yapıp içmek hiç değildir!
Her papatya tıbbi papatya olmadığı gibi her nane de tıbbi nane değildir.
Bitkilerin kök,gövde, dal, yaprak, çiçek ve meyveleri farklı şekillerde ve farklı amaçlarla kullanılabilir. Örneğin bir Tribulus Terrestris (çoban çökerten otu)’in çiçeği, yaprağı ve gövdesinde tıbbi kullanıma uygun (libido arttırıcı, cinselperformans yükseltici ve kronik enerji düşüklüğü giderici etkili) maddeler
mevcutken, kökünde toksinler bulunur. Onlarca çeşit papatya türü vardır, hemen hepsi aynı görünmekle birlikte bazıları tıbbi bitki özelliğinde yani rahatlatıcı, stres alıcı, uyku düzenleyici olarak kullanılabilirken bazılarının yapısında insektisid (böcek öldürücü) özellik ağır vardır. Eğer ehil uzmanlarca hazırlanmazsa totalde şifalı sayılabilecek bir bitki tamamen zehir etkisi gösterebilir.
Bu yüzden Fitofarmasötikler oluşturulmuştur. Yani tıbbi bitkilerden, işin uzmanı tarafından elde edilen, hedeflenen etken maddeler; tablet, şurup veya krem formlarda üretilerek kullanılabilir.
Tıbbi bitkilerin bir kısmı demleme yöntemi ile kullanılabilirken bazı bitkilerin de içerdiği uçucu yağlar Aromaterapide kullanılabilir.
FİTOTERAPİ GÜVENLİ MİDİR?
Bir bitkiden ‘Bitkisel İlaç’ elde etmek için harcanacak çaba çoğunlukla saf kimyasal madde içeren ilaç oluşturmaktan daha fazladır. Şöyle ki; bitkisel ilaç üretmek için bitkinin büyütüldüğü tüm şartların sürekli optimum düzeyde tutulması gerekir. Toprak mineral ve su oranları, hava ve ısı şartları, ultraviole dozu vs gibi tüm etkenler her hasatda aynı tutulmalıdır ki bu gerçekten zordur ve teknoloji gerektirir. Ancak bu şekilde üretilen bitkilerin içerdiği drog’lar için doz ayarlaması söz konusu olabildiğinden, fitofarmasötikler tablet, kapsül formlarında, gerekli kalite standartlarında üretildi ise son derece güvenlidirler.
Yan etkileri çok düşük olabilmekte istenilen sonuca kolay ulaşılabilmektedir. Örneğin domatesin içerdiği ‘ Likopen ‘ maddesini (prostat hastalıklarında, kollajen yıkımı azaltmada, antikanserojen etki için, pürüzsüz bir cilt için kullanılabilmektedir) tedavi dozunda alabilmek için doğal ve sağlıklı ( zararsız tarım ilaçları ve optimum şartlar sağlanarak üretilmiş) domatesten günlük birkaç kilogram yenmesi gerekirken, bu ihtiyaç (uluslararası standartları sağlayan bir üretici tarafından) tek bir kapsül ile karşılanabilmektedir.
BİTKİSEL TEDAVİYE NASIL ULAŞILIR?
Bitkisel ilaçlar da diğer kullandığımız ilaçlar gibi endikasyonuna göre ,hastanın şikayeti ve diğer hastalıklarına göre, almakta olduğu diğer tedavilere göre detaylı incelendikten sonra başlanmalıdır. Ayrıca tedavinin işin uzman bir fitoterapist tarafından, gerekirse hastanın hekimi ile ortak bilgi paylaşımı ile ve yakın eczacı-eczane desteği ile yürütülmesi başarıyı arttırır.
Örneğin Zerdeçal’ın antikanserojen, antienflamatuvar,analjezik etkisi kesin bilinmekle beraber, kesinlikle kemoterapi ve radyoterapi gibi kanser tedavilerinin yerini tutamaz ve onkolojik tedavi devam ediyorken önerilmemelidir. Onkolojik tedavi tamamlandıktan en az 2 ay sonra ve hastanın onkoloğu ile birlikte konsülte edilerek kullanımı önerilmektedir. Vücuda alınan her maddenin iyi, kötü ve ya nötr de olsa mutlaka bir kimyasal süreci vardır. Bu sebeple tek başına bazı bitkilerin mevcut etkilerinin bilinmesi, bu bitkiyi yemek, kaynatıp içmek, koklamak vs gibi öneriler metabolizmayı bütün olarak değerlendirdiğimizde yeterli olamayabilir. Örneğin Harpagozid (Şeytan Pençesinden elde edildir) çok kuvvetli bir iltihap gidericidir, ancak bu madde enterik kaplı bir tablet şeklinde mide asidinden korunarak barsağa gönderilmediği taktirde hiçbir anlam ifade etmez.
Sözün özü, bitkilerde mevcut olan faydaları modern tıbba destek olarak kullanmak akıllıcadır ve daha yüz güldürücü sonuçlar verebilir. Ancak bunun mutlaka bilimin ışığında, uygun laboratuvarlar kullanılarak ve uzmanı tarafından drog seçimi, doz ayarlaması yapılarak uygulanması gerekmektedir.
