Tarım sektörü dünya nüfusu acısından taşıdığı kritik önemin yansıra ekonomik, sosyal, siyasal ve kişisel risklerden oldukça yüksek derecede etkilenen kendine özgü bir yapıya sahip. Zirai don olayı ise bitkisel üretimi olumsuz olarak etkileyen doğal afetlerden birisi olarak dikkat çekiyor.
Özellikle ilkbahar geç donları meyve ve sebze üretiminde ciddi zararlara yol açtığı uzmanlar tarafından belirtiliyor. Don olayının önceden tahmini üretim açısından hayati önem taşıdığını belirten Samsun İl Tarım ve Orman Müdürü İbrahim Sağlam, tarımsal faaliyetlerdeki en büyük risk olan zirai donun, sıcaklığın sıfır derecenin altına düşmesiyle veya sıfır dereceye yakın sıcaklıklarda meydana gelen bir olay olduğunu ifade ederek önemli uyarılarda bulundu ve ipuçları verdi.
Hava sıcaklıklarının değişkenliğine dikkat çeken İbrahim Sağlam, “Mart ayında olmamıza rağmen, yaşadığımız şu günlerde hava sıcaklıklarının mevsim normallerinin üzerinde seyretmesi nedeniyle, meyve ağaçlarının çiçek açması ve ileriki zamanlarda meydana gelebilecek don olaylarından zarar görmesi muhtemeldir. Çiftçilerimiz alacakları bazı tedbirlerle bu zararı minimum düzeye indirebilir. Ekim dikimden önce yer seçimi, bitki seçimi, ve üretim tekniklerine dikkat edilmelidir. Don riski olan bölgelerde dona dayanıklı türler seçilmeli, daha geç çiçek açan meyve fidanları tercih edilmelidir” dedi.
ZİRAİ DON ÖNLEMLERİ
Alınabilecek önlemler hakkında da bilgi veren Sağlam, “Ekimden sonra, don zararlarını en aza indirmek için, don tehlikesi olan dönemlerden önce toprak üzerindeki ürünler, organik madde artıkları, gübre artıkları ve yabancı otlar sürülmeli ve toprak sıkıştırılmalıdır. Havaya su püskürtülerek yapay bulut (suni sis) oluşumu ile atmosfere giden soğuk hava dalgası engellenebilir. En yaygın ve kolay yöntem uygun ısıtma ekipmanları kullanmak veya küçük ateşler yakmaktır. İlkbaharda meydana gelen don olaylarının görüldüğü yerlerde meyve ağaçlarının çiçeklenme evresinde ağaç dipleri 1 m çapında açılarak kar veya buz kalıpları konulabilir. Ayrıca bitkileri dumanla kaplamak için toksik olmayan protein köpükleri kullanılabilir. Köpükler beklenen don olayı için koruyucu olabilmektedir. Don olayını önlemede diğer yöntem ise üstten sulama ya da yağmurlama sulamadır. Uygun sulama ekipmanları ve iyi bir drenaj gereklidir. Soğuk hava, zirai don gibi olumsuzluklara karşı tedbirli olunmalı, meteorolojik rapor ve uyarılar dikkatle takip edilmelidir” diye konuştu.
