Samsun’da manda yetiştiriciliğini geliştirmek, sürdürülebilirliğini sağlamak ve ıslaha yönelik çalışmalar yapmak üzere hazırlanan projelerin görüşüldüğü toplantı İl Tarım ve Orman İl Müdürlüğü toplantı salonunda yapıldı. Toplantıya İl Tarım Ve Orman Müdürü İbrahim Sağlam, Hayvancılık Genel Müdürlüğünden Hakan Ülgey, Oğuz Büyükkayaer, Hayvan Sağlığı ve Yetiştiriciliği Şube Müdürü Rukiye Pınar, Samsun Damızlık Manda Birliği Başkanı İsmail Metin, birlik personeli ve müdürlük personeli katıldı.
İl Müdürü İbrahim Sağlam konuyla ilgili yaptığı açıklamasında, “Mandanın doğal yaşamı olan Kızılırmak Deltası, Bafra ilçemizde bulunmakta olup; sınırları 19 Mayıs ve Alaçam ilçelerine dayanmaktadır. Manda, başta sütü olmak üzere; eti, derisi ve işgücünden yararlanılan, değişik çevre koşullarına uyum sağlayabilen, düşük kaliteli kaba yemleri en iyi şekilde değerlendiren bir hayvandır. İlimizde an itibarıyla 22 bin 586 adet manda bulunmaktadır ve ilimiz Türkiye’de 1. sırada yer almaktadır. İlimizde manda yetiştiriciliğini ve ürünlerini arttırmak amacıyla birçok proje uygulanmaktadır. Bakanlığımıza bağlı Hayvancılık Genel Müdürlüğü’nün, Suni Tohumlama Uygulamaları ile Etçi ve Kombine Irkların Yaygınlaştırılması Projesi kapsamında yürütülen ‘Manda Türünde Suni Tohumlama Uygulaması Projesi’ ilimizde 2020 yılında başlamıştır.
Projede 9 serbest veteriner hekim görevli olup, çalışmalarda kullanılacak spermalar Lalahan Uluslararası Hayvancılık Araştırma ve Eğitim Merkezinden temin edilmiş, uygulayıcılara dağıtılmış ve 387 adet suni tohumlama yapılmıştır. Manda ırkının devamlılığı, verim özelliklerinin arttırılması ve ıslah çalışmalarının sağlıklı bir şekilde yürütülmesi adına suni tohumlama büyük önem arz etmektedir. Projenin amacı; suni tohumlama uygulamaları ile yüksek verimli döller elde edilmesi, tabii tohumlamaya bağlı bulaşıcı hastalıkların önlenmesi, döl verimine bağlı kayıpların azaltılmasıdır. İlimizde uygulanmaya başlanan proje kapsamında, manda ıslahında yeni bir döneme geçilmiş olup, daha sağlıklı ve kaliteli bir gen elde edilerek ve bu sayede mandalarda et ve süt üretiminde daha verimli bir sonuç almanın mümkün olabileceği görülmüştür.
Bildiğimiz üzere bakanlığımız, suni tohumlamadan doğan malaklara hayvan başına 250 TL destekleme ödemesi vermektedir. Bununla birlikte, 2020 yılında gerçekleştirilen ‘Damızlık Mandalarda Verimliliği Arttırma Projesi’ kapsamında, ülkemizde bulunan damızlık değeri yüksek mandaların erkek yavrularını damızlık tabii tohumlama combası olarak kullanarak, yerli mandalarımızda süt verimi yönünden genetik ilerleme ve kan tazeleme amacı ile ilimizde 36 adet işletmeye dağıtılan manda boğalarının da il müdürlüğümüz tarafından kontrolleri yapılmaktadır.
İlimizde ayrıca kalkınma ajansı destekli Manda Sütü İşleme, Üretim ve Pazarlama İşletmesi kurulmuştur. Projemiz ile manda sütü ve ürünlerine ilişkin katma değer oluşturarak hem üreticilerimizin yetiştiriciliğe ilgisinin arttırılması ve hem de Samsun İli Damızlık Manda Yetiştiricileri Birliği’nin kurumsal yapısının güçlendirilmesi ve ayrıca TÜİK verilerine göre ülkemiz manda varlığı açısından 1. sırada yer alan ilimizin direk ve dolaylı yollardan tanıtımının sağlanması amaçlanmaktadır. İlimizde Halk Elinde Anadolu Manda Islahı Ülkesel Projesi 2011 yılından itibaren üniversite, İl Tarım ve Orman Müdürlüğü ve Samsun İli Damızlık Manda Yetiştiricileri Birliği ile ortak olarak; Bafra, Çarşamba, 19 Mayıs, Vezirköprü ve Lâdik ilçelerimizdeki 96 işletmede yürütülmektedir” dedi.
Toplantıda ayrıca İlimizde Manda Yetiştiriciliği ve ıslahı üzerine uygulanması düşünülen yeni projeler ile ilgili bilgi alışverişinde bulunuldu.
Kaynak: İHA
