Hıdrellez, ortak kültürel değer olması yönüyle önemli bir yere sahip olup Türklük dünyasında ve Anadolu’da ortak inanmalarla, ortak heyecanlarla yüzyıllardır kutlanılmaktadır.
Çeşitli kültürlerde mevsim değişiklikleri törenlerle kutlanır.
Takvimin olmadığı dönemlerde insanlar hayatlarını temel uğraş konularına göre düzenlerlerdi...
Hayvancılıkla, tarımla uğraşan topluluklar için kışın bitip baharın gelmesi yapısal, işlevsel ve yeniden dirilişin sembolleşen başlangıcıdır.
Geleneksel ve toprağa bağlı her sosyal grubun toprakla ilgili baharı, hasadı ve kışa girişi törenlerle kutladığı şenlikler vardır.
Doğanın uyanması ateşle kutlanır.
Çünkü ateş evreni canlandıran güneşin dünyadaki uzantısıdır.
Türk kültürü içinde canlılığını koruyan geleneklerden biri de “Hıdrellez”dir. Hıdrellez geleneği, bir bayram olarak bütün Türk milletinin topluca katıldığı, kutladığı, bir takım töreleri yerine getirdiği bir bahar bayramıdır. Bu tarih kışın bitişi yazın başlangıcı, yılbaşı olarak kabul edilir.
Baharın habercisi Hıdrellez her sene mart ayıyla birlikte araştırılıyor.
Ruz-ı Hızır (Hızır Günü) olarak da adlandırılmaktadır.
Bazı yörelerde Bahar Bayramı adıyla da anılan Hıdrellez özellikle Türk dünyasında kutlanan mevsimlik bayramlardan biridir.
Hıdrellez, Hıristiyanlarca da baharın ve doğanın uyanmasının ilk günü olarak kabul edilir; bu günü Rum Ortodokslar Aya Yorgi, Katolikler 'Aziz George' günü olarak çıkmaktadır.
Hıdrellez'in kutlanış amacı; kış ayının sona erip baharın gelmesi ve yaz ayına girişi kutlamak adına her yıl ülkemizde 5-6 Mayıs tarihleri arasında kutlanır.
Halkın Hızır hakkında kanaat ve inanışı onun ebedi olduğu ve baharda tabiatın uyanmasını sağladığı yönündedir. Halk arasında Hızır'ın sahip olduğuna inanılan vasıflar insanlara şifa, sağlık, uğur getirdiği tabiattaki diriliş, uyanış ve canlılığın insana yansıması şeklinde ortaya çıkar.
Halk arasında kullanılan takvime göre eskiden yıl ikiye ayrılmaktadır:
6 Mayıs’tan 8 Kasım’a kadar olan süre Hızır Günleri adıyla yaz mevsimini, 8 Kasım’dan 6 Mayıs’a kadar olan süre ise Kasım Günleri adıyla kış mevsimini oluşturmaktadır.
Bu yüzden 6 Mayıs Günü kış mevsiminin bitip sıcak yaz günlerinin başladığı anlamına gelir ki, bu da kutlanıp bayram yapılacak bir olaydır. Hıdrellez, bütün Türk dünyasında bilinen mevsimlik bayramlarımızdan biridir. Hızır ve Hıdrellezin kökeni hakkında çeşitli fikirler ortaya atılmıştır.
Ülkemizde Hıdrellez Bayramı 6 Mayıs tarihinde kutlanır.
Sonuç olarak, Anadolu’da hala görkemli törenlerle kutlanan Hıdrellez Bayramı insanlık tarihinde çok eski zamanlardan beri kutlanmaktadır.
Böylece bir bahar bayramı olan Hıdrellez evrensel bir nitelik kazanmıştır.