Alman Anayasa’sının ilk maddesi insan onuru ve haysiyetini koruyacaksın der. O terbiye ile yetiştirilen alman insanı, sokakta gördüğü erkeğe herr, kadına ise frolayn der. Bizde tam karşılığı olmasa da bay ve bayan sıfatlarını kullanırlar.
Peki bizde bu ne düzeyde. Sokak kültürünü bırakalım salon ya da resmi kültürde bile bu tarz bir mesafeli duruş sergilenmez, en fazla bey yada hanım takılarını kullanırız.
Devletin en üst makamındaki insana bile hükümetin başı ya da Çankaya’daki şahıs denilerek, bilerek yada bilmeden o makamı aşağılamaya çalışanlar olmuştur.
Oysa ne diyor elin almanı? İnsan onurunu ve haysiyetini koruyacaksın.... bitti. Çok kısa ve kesin. Almanın demiyor. Avrupalının demiyor. Hristiyan’ın demiyor. İnsan diyor. O zaman bütün insanları kapsıyor.
Bir alman, isterse vatandaşı olmasın, herhangi bir insana kaba sert ve aşağılayıcı tarzda muamele edemez. Eğer yaparsa anayasasının ilk maddesine aykırı davranmış olur.
Türkiye’mizde böyle bir anayasa maddesi olsa bizden birileri çıkar ve «kanunları bir kere çiğnemekten bir şey olmaz» ya da «kanunlar çiğnenmek için vardır» deyiverir.
Yanlış anlaşılmasın. Burada alman hayranlığı yapmıyoruz. Aksine bizim insanımız, bizim medeniyetimiz Alman’a da tüm Avrupa’ya da on basar. O ayrı konu. Ancak, karşılaştığımız vıcık vıcık insan ilişkileri bir şeyler yapılmalı ihtiyacını uyandırdı.
Çünkü insan çok değerli bir varlıktır. Aşağılanmayı horlanmayı hiç hak etmiyor. Saygı sevgi ve hoşgörü medeni toplumun temel ögeleridir.
Budizm’in bile ana felsefesi insanın özüne yada ruhuna olan saygıdan insanın karşısında iki büklüm eğilmeyi emreder. Ayrıca insan eşrefi mahlûkattır. Diğer anlamda Allah’ın yeryüzündeki vekilidir. Ve her türlü saygıyı hak ederek doğar.